Η υγεία και η ποιότητα ζωής των κατοίκων μιας περιοχής αποτελεί αναντίρρητα το μεγαλύτερο αγαθό και την προϋπόθεση για την ανάπτυξη.
Κατά τη θερινή περίοδο, όπου η θερμοκρασία του περιβάλλοντος είναι σε υψηλά επίπεδα και ιδιαίτερα σε περιοχές όπου επικρατούν υγρές συνθήκες λόγω ύπαρξης επιφανειακών νερών και ατμοσφαιρικής υγρασίας, εμφανίζεται το φαινόμενο ανάπτυξης σημαντικού πληθυσμού κουνουπιών τα οποία, εκτός από οχλήσεις, είναι δυνατόν να προκαλέσουν προβλήματα υγείας των κατοίκων εξαιτίας της ιδιότητάς τους να μεταδίδουν λοιμώδη νοσήματα.
Ιδιαίτερα προβλήματα δημιουργήθηκαν για πρώτη φορά το καλοκαίρι του 2010 με την εμφάνιση, μετά από δεκαετίες, του ιού του «Δυτικού Νείλου», που μπορεί να προκαλέσει σοβαρά συμπτώματα στην υγεία του ανθρώπου, όπως υψηλό πυρετό, κεφαλαλγία, δυσκαμψία στον αυχένα, λήθαργο, σπασμούς κ.α. με πιο σημαντικό την παράλυση.
Τα προβλήματα όμως δεν σταματούν σ’ αυτό. Κίνδυνοι μετάδοσης και άλλων ασθενειών, όπως η ελονοσία η οποία, αν και έχει εκριζωθεί πλέον από τη χώρα μας, αποτελεί πάντα κίνδυνο ως «εισαγόμενη», η εγκεφαλίτιδα, ο τύφος κ.α.
Ωστόσο, στη χώρα μας, η μετάδοση τέτοιων ασθενειών είναι σπάνιο φαινόμενο. Πιο συνηθισμένα φαινόμενα, που παρατηρούνται συνήθως από κουνούπια και γενικότερα από «μασητικά έντομα», είναι διάφορων τύπων και μορφών ερεθισμοί του δέρματος σε ιδιαίτερα ευαίσθητα άτομα, κυρίως μικρά παιδιά και βρέφη.
Πέραν αυτών όμως, η όχληση που προκαλούν τα κουνούπια, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, έχει άμεσο αντίκτυπο στις καθημερινές δραστηριότητες των ανθρώπων, επηρεάζοντας αρνητικά την ποιότητα ζωής περισσότερο και λιγότερο την παραγωγικότητα και την τουριστική ανάπτυξη.
Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, σε συνεργασία με την Αναπτυξιακή Δυτικής Μακεδονίας Α.Ε. – ΑΝΚΟ και τους Δήμους, εφαρμόζει για φέτος και για πρώτη φορά ολοκληρωμένο πρόγραμμα καταπολέμησης κουνουπιών, που θα διαρκέσει ολόκληρη τη θερινή περίοδο, ήτοι από τον Ιούνιο έως το Σεπτέμβριο.
Το πρόγραμμα της καταπολέμησης βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη από τις 15 Ιουνίου με την εγκατάσταση αναδόχου εταιρείας (ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ Α.Ε.) και την υπογραφή σχετικής σύμβασης για την εκτέλεση του έργου.
Καθ’ όλη τη θερινή περίοδο λοιπόν, εξειδικευμένα και εξοπλισμένα συνεργεία θα βρίσκονται καθημερινά σε περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας, με σκοπό την καταπολέμηση των κουνουπιών (δειγματοληπτικοί έλεγχοι, ψεκασμοί, έλεγχοι ακμαίων εντόμων). Η καταπολέμηση γίνεται με τη μέθοδο της προνυμφοκτονίας σε σημεία που υπάρχουν στάσιμα, κυρίως, νερά και γενικότερα υδάτινες επιφάνειες και σε εξαιρετικές περιπτώσεις θα γίνεται και καταπολέμηση ακμαίων εντόμων. Οι παρεμβάσεις αφορούν το φυσικό περιβάλλον, το περιαστικό περιβάλλον, καθώς και σημειακές εστίες του αστικού περιβάλλοντος, πάντα με επίγεια μέσα.
Ειδικότερα δε στην Περιφέρειά μας, με τα εκτεταμένα υγροτοπικά οικοσυστήματα που δημιουργούνται από τις πολλές φυσικές λίμνες και το ποικιλόμορφο υδρογραφικό σύστημα ρεόντων υδάτων, το οποίο συμβάλει στη δημιουργία του μεγαλύτερου ποταμού της Ελλάδας (Αλιάκμονας) και τις πολλαπλές ανθρωπογενείς παρεμβάσεις που αυτό έχει υποστεί (φράγματα, τεχνητές λίμνες κ.α.), έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία άφθονων ενδιαιτημάτων για την ανάπτυξη πληθυσμών κουνουπιών.
Ευτύχημα για την περιοχή αποτελεί η γεωμορφολογία της περιοχής (οροπέδια σε ικανό υψόμετρο) η οποία σε συνδυασμό με τις συγκριτικά δροσερές θερινές περιόδους, συμβάλλει στην σημαντική μείωση του διαθέσιμου χρονικού εύρους για την ανάπτυξη των πληθυσμών. Ωστόσο το φαινόμενο της θέρμανσης του πλανήτη σε συνδυασμό με τις ευκαιρίες διαπλανητικής μετακίνησης που προσφέρει η ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου σε «εξωτικά» για την περιοχή είδη αλλάζουν προς το δυσμενέστερο τις παραπάνω ευνοϊκές συνθήκες της περιοχής.
Απαραίτητο εργαλείο για την καταπολέμηση των κουνουπιών με την μέθοδο της προνυμφοκτονίας αποτελεί ο εντοπισμός των εστιών αναπαραγωγής τους ώστε να επιτευχθεί η συστηματική παρακολούθηση τους και να αξιολογηθεί η παραγωγικότητα τους.
Η διαδικασία αυτή είναι ιδιαίτερα δύσκολη λόγω της ποικιλότητας του πεδίου της Δυτικής Μακεδονίας, της μεγάλης έκτασης, του έντονου ανάγλυφου και της ποικιλομορφίας των κατά τόπους κλιματολογικών συνθηκών.
Οι παρεμβάσεις καταπολέμησης στην Περιφέρεια Δυτ. Μακεδονίας θα γίνουν αποκλειστικά από επίγεια μέσα και με εγκεκριμένα σκευάσματα (Αρ. Απόφασης 93680/24.2.2011) από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, τα οποία δεν δημιουργούν προβλήματα τόσο στον άνθρωπο όσο και στους υδρόβιους οργανισμούς (ψάρια κ.α.) καθώς και σε άλλου είδους ωφέλιμα έντομα (μέλισσες).
Το έργο της καταπολέμησης έχει αναλάβει ιδιωτική εταιρεία (ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ Α.Ε.), ενώ συνεπικουρείται και ελέγχεται τόσο από τις αρμόδιες υγειονομικές υπηρεσίες της Περιφέρειας, όσο και από την ΑΝΚΟ που είναι ο φορέας εκτέλεσης του έργου.
Επίσης, στο έργο της επίβλεψης και του ελέγχου συμμετέχει και μία Επιστημονική Επιτροπή, που απαρτίζεται από υπηρεσιακούς παράγοντες της Περιφέρειας και των Δήμων.
Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα ότι η συμμετοχή των τοπικών φορέων και ιδιαίτερα της τοπικής αυτοδιοίκησης, θεωρείται επιβεβλημένη για την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη επιτυχία του έργου, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι του, που είναι η διασφάλιση της υγείας των πολιτών από πιθανά κρούσματα μετάδοσης ασθενειών μέσω κουνουπιών και συγχρόνως να ελαχιστοποιηθούν τα προβλήματα όχλησης που αποτελούν σημαντικό παράγοντα ανάπτυξης (τουρισμός, δαπάνες, ποιότητα ζωής).
Η συμμετοχή επίσης των πολιτών θεωρείται πολύ σημαντική για την επίτευξη των παραπάνω στόχων.
Για το σκοπό αυτό, επιβάλλεται η διευκόλυνση των συνεργείων σε κάθε περιοχή, ενώ παράλληλα η περιφέρεια έχει ενεργοποιήσει τηλεφωνική γραμμή, χωρίς χρέωση, για να απευθύνεται ο πολίτης για παρατηρήσεις ή εντοπισμό προβλημάτων.
Τηλεφωνική γραμμή επικοινωνίας «χωρίς χρέωση»: 800 11 244 244 καθημερινά από τις 9.00 έως τις 17.00).
